Một nam thanh niên cao to để râu nổi bật giữa nhóm người đang tập trung ngoài nhà hàng Great Commoner ở Dearbon, bang chiến trường Michigan chiều 1/11. Anh đội mũ lưỡi trai, mặc áo phông in chữ "Trump 2024", tạo dáng chụp ảnh cùng biểu ngữ ủng hộ ứng viên đảng Cộng hòa.
"Tôi tên là Hassan, quê ở Bint Jbeil", anh nói, nhắc đến thị trấn ở miền nam Lebanon, cách nước Mỹ hơn 9.000 km.
Khi được hỏi tại sao lại bầu cho Trump, Hassan tuyên bố "bởi vì tôi ủng hộ Trump, đó là tất cả những gì tôi muốn nói. Tôi không bàn chuyện chính trị. Tôi chỉ ủng hộ Trump".
Người ủng hộ Trump tại Dearborn, Michigan, ngày 1/11. Ảnh: France24
Đám đông kéo đến nhà hàng Great Commoner khi có thông báo ông Trump tới đây vận động tranh cử. Ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa dừng chân ở Dearborn, thành phố đông người Arab sinh sống nhất nước Mỹ, trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ ông Trump và bà Harris đang rất sít sao.
Theo kết quả điều tra dân số năm 2020, 54% trong số 110.000 dân ở Dearborn là người gốc Trung Đông hoặc Bắc Phi, cho thấy lá phiếu của cộng đồng người Mỹ gốc Arab mang tính chất quyết định ở bang chiến trường Michigan.
Trong cuộc bầu cử năm 2016, bà Hillary Clinton đã thất bại trước ông Trump ở Michigan chỉ với 10.000 phiếu. 4 năm sau, ông Biden giành chiến thắng trước Trump với chênh lệch 150.000 phiếu.
Trong khi các vùng nông thôn và ngoại ô giàu có ở Michigan, nơi đông người da trắng sinh sống, có xu hướng bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa thì Dearborn có truyền thống bầu cho đảng Dân chủ. Tuy nhiên, các cuộc xung đột ở Gaza và Lebanon đã phá đổ "bức tường xanh" ủng hộ đảng Dân chủ tại Dearborn.
Tuần cuối cùng trước ngày bầu cử 5/11, ông Trump xuất hiện chớp nhoáng ở Great Commoner, nhà hàng nổi tiếng khu vực do một gia đình người Mỹ gốc Lebanon làm chủ. Ông gặp một nhóm nhỏ người Mỹ gốc Arab tại đây.
"Chúng ta sẽ đạt được hòa bình ở Trung Đông, nhưng không phải thông qua những gã hề đang điều hành nước Mỹ như bây giờ", ông nói.
Mối quan hệ của ông Trump với cử tri gốc Arab và Hồi giáo vốn căng thẳng lâu nay. Ngay sau lễ nhậm chức hồi tháng 1/2017, ông ký sắc lệnh hành pháp cấm công dân một số quốc gia theo đạo Hồi nhập cảnh vào Mỹ. Ông cũng tuyên bố ủng hộ lệnh cấm tương tự nếu tái đắc cử năm nay.
Nhưng với khẩu hiệu mới là người gìn giữ hòa bình Trung Đông, ứng viên đảng Cộng hòa dường như đã giành được ủng hộ của một số nhóm cử tri tại thành phố Dearborn, nơi có vô số nhà hàng, tiệm bánh phong cách Trung Đông.
Cách nhà hàng vài dãy nhà trên đại lộ Michigan là Sheeba, nhà hàng Yemen dán đầy áp phích "Vì hòa bình, hãy bầu cho Trump" bằng tiếng Anh và tiếng Arab trên cửa sổ.
Ali Aljahmi, thành viên trong gia đình chủ quán, cho hay hai lý do chính thôi thúc anh ủng hộ ông Trump là xung đột ở Trung Đông và kinh tế Mỹ. "Tôi tin rằng ông Trump là người duy nhất đủ năng lực đem lại hòa bình mà chúng tôi đang khao khát", Aljahmi nói.
Ali Aljahmi đứng trước nhà hàng Yemen của gia đình ở Dearborn, bang Michigan, ngày 1/11. Ảnh: Aljazeera
Tại một quán kebab nổi tiếng ở đại lộ Michigan, Layla Elabed thất vọng trước làn sóng ủng hộ ông Trump cuồng nhiệt tại thành phố được mệnh danh là "thủ phủ người Mỹ gốc Arab".
"Phải chăng người ta đã quên mất tình hình xấu thế nào dưới thời ông Trump", người phụ nữ 35 tuổi làm công tác tổ chức cộng đồng, nói. "Chúng tôi đã phải phối hợp với các nhóm phản ứng khẩn cấp trước tất cả chính sách đưa ra sau khi ông Trump nhậm chức. Tôi phải tham gia từ các sự kiện biểu tình ở sân bay phản đối lệnh cấm người Hồi giáo, cho tới các cuộc biểu tình phong trào Black Lives Matter (Mạng người da màu quan trọng), giúp đỡ những gia đình bị đe dọa trục xuất. Ngày nào chúng tôi cũng phải lên phương án ứng phó nhanh".
Elabed thất vọng nhưng không ngạc nhiên bởi cho rằng đảng Dân chủ đã để ngỏ cánh cửa cho Trump tới vận động ở một cộng đồng đang chán chường và cảm thấy bị phản bội. "Tôi nghĩ chiến dịch của Phó tổng thống Harris và đảng Dân chủ có lỗi khi để chuyện này xảy ra", cô nói.
Elabed cho hay với tư cách là người đồng sáng lập tổ chức Phong trào Quốc gia Không cam kết, cô đã giúp các cử tri đảng Dân chủ tại Michigan bỏ phiếu "không cam kết" trong các cuộc bầu cử sơ bộ hồi tháng 2. Mục tiêu của chiến dịch là kêu gọi chính quyền Biden áp đặt lệnh cấm vận vũ khí lên Israel cho tới khi đạt thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza.
Phong trào đặt mục tiêu đạt 10.000 phiếu không cam kết, tức không bầu cho ứng viên nào, con số từng giúp ông Trump chiến thắng ở Michigan năm 2016. Kết quả vượt xa mục tiêu khi họ đạt được 100.000 phiếu và thúc đẩy các chiến dịch tương tự ở những bang khác, với tổng hơn 700.000 phiếu "không cam kết".
Tuy nhiên, mục tiêu của tổ chức không thành công khi chiến dịch của bà Harris từ chối cho một người Mỹ gốc Palestine lên phát biểu ở Đại hội Toàn quốc đảng Dân chủ, trong lúc cuộc chiến Gaza đang diễn ra ác liệt với hàng chục nghìn dân thường thiệt mạng, hơn một triệu người mất nhà cửa. Đối với Elabed, người Mỹ gốc Palestine có cha mẹ lớn lên ở Bờ Tây, kết quả này là viên thuốc đắng mà cô buộc phải nuốt xuống.
"Là một đảng viên Dân chủ lâu năm, tôi cảm thấy bị phản bội. Tôi nghĩ những gì chúng ta đang chứng kiến cho thấy lãnh đạo đảng Dân chủ đang mất kết nối với cơ sở", cô nói.
Elabes cho biết sẽ bỏ qua phần bầu tổng thống trên lá phiếu, nhưng dự định bỏ phiếu cho đảng Dân chủ trong những cuộc đua khác ở Thượng viện, Hạ viện, cơ quan lập pháp bang và tòa án tối cao bang. Lựa chọn này đồng nghĩa với việc bỏ phiếu cho chị gái của cô, Rashida Tlaib, người đang tái tranh cử vào Hạ viện Mỹ, đại diện cho khu vực bầu cử số 12 ở Michigan, bao gồm cả Dearborn.
Lá phiếu của Abed Hammoud nằm trên bàn ăn suốt nhiều tuần trước khi ông quyết định đánh dấu và bỏ vào phong bì. "Tôi mất thời gian suy nghĩ trước khi bỏ phiếu", ông nói. "Tôi cầm phiếu khoảng một tháng và không dễ quyết định".
Từng là công tố viên, Hammoud, luật sư, 58 tuổi, hoạt động trên chính trường Michigan trong nhiều năm và là người sáng lập ủy ban Hành động Chính trị người Mỹ gốc Arab (AAPAC), nhóm tìm kiếm giải pháp các vấn đề quan trọng ảnh hưởng tới cộng đồng người Mỹ gốc Arab.
Trong trường hợp bình thường, chắc chắn Hammoud sẽ không ngần ngại bỏ phiếu cho bà Harris. "Cá nhân tôi muốn ủng hộ bà ấy bởi bà ấy cũng từng làm công tố viên giống tôi. Chúng tôi có nhiều điểm chung. Tôi cũng là đảng viên Dân chủ nên có xu hướng ủng hộ bà ấy", ông nói.
Nhưng cuộc xung đột ở Trung Đông khiến điều này trở thành bất khả thi. Sinh ra và lớn lên ở miền nam Lebanon, ông Hammoud không còn xa lạ với nỗi kinh hoàng của các trận giao tranh với Israel.
"Tôi đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh và sống dưới thời kỳ lực lượng Israel chiếm đóng", ông nói, nhắc tới cuộc chiến kéo dài 18 năm của Israel ở miền nam Lebanon từ năm 1982 tới 2000.
Cha mẹ, họ hàng của Hammoud và vợ đều ở miền nam Lebanon. Họ di tản khắp nơi để né tránh đòn không kích của Israel. "Bom đạn dội xuống nhà theo nghĩa đen, bởi sáng nay, Israel vừa ném bom làng xóm quê hương tôi một lần nữa", ông nói.
Tháng trước, AAPC thông báo không ủng hộ Trump lẫn Harris vì cho rằng họ "mù quáng ủng hộ" Israel.
Hammoud khẳng định ông "muốn làm mọi việc để trừng phạt chính quyền hiện nay trong cuộc bầu cử lần này, dù trong thâm tâm biết rằng sẽ tự trừng phạt bản thân nếu Trump lên tổng thống".
Ông nhận thức rõ ràng về lá phiếu của mình tại bang chiến trường có thể định đoạt ai sẽ là tân tổng thống Mỹ. Nhưng Hammoud khẳng định trách nhiệm lần này thuộc về ứng viên đảng Dân chủ.
"Tôi không tôn trọng Trump, nhưng các bạn nên nhìn kỹ ông ấy đang nỗ lực giành ủng hộ của cộng đồng người Arab như thế nào", Hammoud nói. "Ông ấy thừa hiểu lá phiếu của chúng tôi mang tính quyết định và ông ấy muốn giành được những phiếu này".
Ông Trump trong nhà hàng Great Commoner ở Dearborn ngày 1/11. Ảnh: Reuters
Trong lúc Trump tới gặp người ủng hộ trong nhà hàng Great Commoner, Elabed đồng tình với ý kiến của Hammoud.
"Tôi không có gánh nặng trách nhiệm thuyết phục thành viên cộng đồng bỏ phiếu cho ai. Đó là trách nhiệm của ứng viên tổng thống", cô nói. "Chúng tôi đã nỗ lực thông báo cho các lãnh đạo đảng Dân chủ rằng cần giành lá phiếu chủ chốt ở Michigan. Để làm được vậy, cần thay đổi chính sách ủng hộ Israel vô điều kiện, nhưng họ không lắng nghe".
Hồng Hạnh (Theo France24)